Մորեխիկ

Մենք մենակ էինք ապրում: Այդպես ասում են երբ երկուսով, կամ երեքով են ապրում` մեկի նման... մենք մենակ էինք ապրում` ասում են, որովհետև մենակությունը հետդ ապրողների քանակով չի չափվում:

Նա սիրում էր, որ մեկ-մեկ ծխում էի իր հետ: Ծխախոտը հանում էր տուփից, իր ձեռքով դնում էր բերանիս ու վառում, ես առաջին քուլաներից հազում էի, իսկ ինքը ինքնագոհ ժպտում էր ու նայում ինձ ինչ-որ սեփականության նման...իր գտածի...իր ունեցածի նման...դա ապահվություն ներշնչող հայացք էր...

Փոքր ժամանակ, գյուղում, մենք մորեխներ էինք բռնում ու ծխացնում...ուրախանում էինք, թե ոնց է մորեխը պահում ծղոտը, ինչպես է անհանգիստ վերուվար անում նրա կրծքավանդակը...

Ամենքս մեր մեջ մի կիսատ թռիչք ունենք... մի տեղ, մի օր չի հերիքել շնչառությունդ ու դու կիսատ ես թողել շարունակությունդ... ու սկսել ես ապրել ուրիշի ընթացքի մեջ... հիանալով ու տրվելով նրա թռիչքին...

Ես նայում էի ու չէի հասկանում, թե ինչն է քեզ այդպես կապել ինձ... անցած տարի դու դեռ ապրում էիր մեր հին տանը...այդ տարի տաք ձմեռ արեց ու դու մտածեցիր, որ կարող ես առանց ինձ ապրել այդտեղ... ես գիտեմ, որ արյունդ չտաքացավ ողջ ձմեռ... որովհետև իմն էլ էր սառը...

.....Ես վերցնում եմ ծխախոտը... վերջին տուփից, որը մոռացել ես այս տանը...

Հեռվում, մեքենայի պատուհանից երևում էր սպիտակ հովիտը` տեղ-տեղ կարմիր ու մուգ կապույտ ծաղիկներով...ապրելու հովիտ էր...խրճիթ սարքելու...անձրևին բակում, ծածկի տակ նստելու, կարմիրի ու կապույտի բույրերը զգալու...

Հիմա պատուհանից քամի է...բույրեր չբերող... ծանոթ ոչինչ չհիշեցնող քամի...

Երբ սկսեցի փողով գրել, իմ մասին գրվող պատմվածքներն ու էտյուդները քչացան...կյանքս ընդհատվեց գրականության մեջ...մոռացվեց մեր վերջին հանդիպումը, որի մասին ես այդպես էլ ոչինչ չգրեցի... մեր վերջին հանդիպումը` ձմռան մի օր...պատուհանից երևացող համատարած սպիտակ գիծ հիշեցնող հովիտներով ու զրույցներով անկեղծ... փողով գրելը զզվելի է...փողով քո մասին չես գրի... փողով հորինում ես...միայն ....

Այնտեղ, այն սարի վրա, որի մասին պատմում էի, միշտ կանաչ էր: Խոտն այնտեղ միշտ երիտասարդ էր ու կարճ...աշնանը չէր հասցնում չորանալ, և դրա վրա միանգամից սառույց կտրած շաղ էր նստում: Այդ տեսարանը միշտ տաքացրել է ինձ...ինձ տաքացրել է միտքը, որ ձմեռը մի օր էլ կգա ու վառարանի հետ կբերի կտրած տանձենու մոռացված հոտը:

-Տանձենու արմատները տան տակն են հասել... վտանգավոր է...

Ասացիր ու կտրեցիք...հսկա ու ծեր ծառը...իսկ մայրդ ուրախացավ, որովհետև բակում էլ շատ տերև ու աղբ չէր հավաքվի... Տանձենուց կոճղ մնաց, որի վրա սեղան սարքեցիք ու հիմա նստում եք, հաց եք ուտում...գինի եք խմում ու դեռ անցած տարվանից մնացած տանձի չիրն եք ուտում... Տխուր է նայել դեռ թաց կոճղին...իմանալ, որ մի ժամանակ իր լավագույն ճախրանքն է ապրել... եվ ինչպես վերադառնաս այնտեղ, եթե ստվերը լքել է իր տեղը...

Ոչինչ այնպես չի ջերմացնում մարդու հոգին, ինչպես սեղանին դրված խնձորով թխվածքը, ափսեով ընկույզը, տնական կոմպոտն ու անկյունում, ոտքերը ծալապատիկ նստած կինը` շյուղերով ինչ-որ բան գործող...

Ես կուչ եմ գալիս չզգալով...հետո զգում եմ, որ շատ եմ նեղում ինձ...փորձում եմ տեսնել ավելին, քան ասում ես... դեռ անցած տարի դու ապրում էիր մեր տանը...մենակ...հետո մենք սկսեցինք բոլորով ապրել այնտեղ ու էլի մենակ...ես ներս աճեցի ու շարունակեցի մոռանալ բոլոր հեքիաթները, որոնց հավատացել եմ մի ժամանակ...

Հեքիաթներում մորեխները միշտ ջութակ են նվագում... երևի ամենքս մեր մեջ մեր Պագանինին ունենք` պոկված լարով...կտրած մի ստվերով...և թաքնված միակ հեքիաթով...

Մորեխները թռչում են կանաչի մեջ իմ ամեն քայլից առաջ... ջրի շիթերի նման թափվում են մի քիչ հեռու` ուրիշ մի հանգիստ որոնելով...իսկ ես շարունակում եմ քայլել...ձեռքիս լուցկու տուփով գնում եմ դեպի բանջարի մեծ, բարձր թփերը...այնտեղ է զատիկների թաքստոցը...

Հողը ճահիճի նման քաշում է ինձ, երբ նա նայում է մեկ ուրիշին...ես ներս եմ աճում, ու դատարկվում բոլոր տեսակ կասկածներից....հայացքներում ու ժպիտների մեջ այդ սենյակը, հետո շենքը, հետո ողջ քաղաքը նեղանում են, դառնում լուցկու տուփի չափ փոքր...իսկ մենք իրար այնքան մոտ ենք դառնում ու մենակ... ես դանդաղում եմ...նրանից է նաև որ միշտ հարբած եմ մի քիչ... ծխելն այդպես էլ սովորույթուն չդարձավ, թեև փողով գրելը կեղծ ներշնչանք է պահանջում...

Զատիկները դոդ են, դմբո...մինչև մորեխը իմ քայլից առաջ արդեն թռիչք կանի, զատիկը հազիվ իր կարմիր թևը հասցնի բացել...ես հավաքում էի դրանք...հաշվում, լցնում լուցկու տուփի մեջ...խոտ էի քաղում, դնում նրանց առաջ ու փակում էի ամուր, որ դուրս չգան... մանկության ամենամեծ ու զարամանալի հրաշքը հաջորդ առավոտյան էր լինում, երբ թաքուն տեղ պահած զատիկներով լի տուփը բացում էի, ու նրանք բոլորն անհետացած էին լինում...

...ես մորեխ եմ...ես թռչում եմ ակնհայտ, առերես...ու չեմ անհետանում մութ գիշերով` հրաշքի նման...առեղծվածային ոչինչ չկա իմ մեջ... Ես այն երկար, բարակ թևերով, սուր ուսերով, բարակիրան կանացից չեմ... ես անկյունում ծալապատիկ նստած շյուղերով ինչ-որ բան գործող եմ... սառը ոչինչ չկա իմ մեջ...և ես ափսոսում եմ ջերմությունս... և նախանձում բոլոր սառը կանանց...

Ես քեզ այլևս չեմ սիրում, բայց երբ ինձ մոտ մեկը խոսում է սիրո մասին, ես քեզ եմ հիշում... այդպես է կերակրում հիշողությունը ծերացած զգացմունքներին... այդպես մարդասպանի մոտ, երբ մահից են խոսում, նա իր առաջին զոհին է հիշում...

Ես մոռացա պատմել մեր վերջի օրվա մասին... երբ պատուհանից սկսեց ոչինչ չերևալ... երբ ես փորձեցի ընկերդ լինել վերջին անգամ... երբ չհավատացիր նորից... ու ես հասկացա, որ մեզ տարիներ են պետք նորից... և խոսքը, որ կախվում է սենյակում... ու տարածվում ամենքիս մեջ մեր չափով...դեռ վաղ է վերջի համար...

....դեռ կարող եմ լսել իմաստնությունդ, հայր, հայացքով շոշափել քունքիդ զարկերակվող երակը…և կիսել քեզ հետ զարկս վերջին՝ կատվի յոթ կյանքերից վերջինը ամենա…մինչ դու մի հայացքով բռնում ես նուրբ թելը իմ հույզերի և հասկանում ամեն ապրած տագնապ…Ավելորդ են բառերը հիմնականում, սովորաբար մի երկու բառ է պետք տողի մեջ ազնիվ մերկանալու համար…և տրվելու համար միայն մեկ նշանի, մեկ ստեղի վրա հնչելու կիսաձայն…
Ինչպես երեկոյան ճանապարհին գտնվող մարդիկ խորհրդավոր են տեսնում լույսերը հեռվի, այնպես գերում է ինձ կանչը նրա, թեև գիտեմ՝ մոտենալով նրա բառերը հատ-հատ կցավեցնեն նորից…իսկ աչքերս, հայր, այնքան կարոտած ու տխուր են նայում հիմա ամեն ինչին… ասես տասը տարի ես մի օտար կատվի կյանք եմ վատնել իզուր… Այդպես լինում է...այդպես մարդիկ երեք հազար տարին մեկ անգամ մոռանում են ամեն ինչ ու սկսում սիրել, երեք հազար տարին մեկ անգամ ծաղկող ծաղկի նման...

Ես վերցնում եմ ծխախոտը... անվստահ դնում եմ շուրթերիս...

Անի Մաղաքյան 

Տպագրվել է TV Ալիք շաբաթաթերթում